Inleiding
Stichting Thuisgekookt is een sociale maaltijdservice aan huis, voor en door buurtgenoten die maaltijdzoekers met een kwetsbaarheid 1-op-1 in contact brengt met een vrijwillige thuiskok die 1-2x per week een maaltijd op maat én een praatje maken. Middels een uitgebreide persoonlijke intake en consequente begeleiding van beide partijen zorgt Stichting Thuisgekookt voor een succesvolle match tussen buurtgenoten. Stichting Thuisgekookt draagt op deze manier bij aan een samenleving waarin de basisbehoeften (gezonde) voeding en sociaal contact voor iedereen bereikbaar zijn. Een warme maaltijd die gemaakt en verspreid wordt door een vrijwillige thuiskok stimuleert contact op buurtniveau en bevordert de gemeenschapszin. Dit leidt tot een effectieve interventie tegen eenzaamheid, dringt gezondheidsachterstanden terug en vermindert de druk op het (mantel)zorgnetwerk. Zo faciliteren we informele steun, participatie en inclusie en maken we iemands wereld groter, gezonder en gelukkiger!
Stichting Thuisgekookt is landelijk actief, maar werkt nauw samen met 29 focusgemeenten, waar we door middel van een subsidierelatie in staat worden gesteld actief samen te werken met het lokale zorg- en welzijnsnetwerk en lokale campagnes op kunnen zetten. Landelijk werkt Stichting Thuisgekookt met een wachtlijst; in de 29 focusgemeenten kunnen we alle maaltijdzoekers die zich aanmelden vanwege de subsidierelatie direct helpen. Stichting Thuisgekookt drijft op de kracht van haar ruim 24.000 vrijwillige thuiskoks. De thuiskok-community bestaat uit actief betrokken en enthousiaste mensen van alle leeftijden die, allen vanuit hun eigen motivatie, een bijdrage willen leveren aan een meer verbonden samenleving waarin iedereen toegang heeft tot een warme maaltijd en persoonlijk contact. Onderzoek wijst uit dat dankzij de hulp van een thuiskok 81% van de maaltijdzoekers een positieve eetbeleving heeft, 92% van de maaltijdzoekers de hulp als toegankelijk en persoonlijk ervaart en 88% van de maaltijdzoekers een breder sociaal netwerk ervaart. Gemiddeld geven de maaltijdzoekers die zich aangemeld hebben bij Stichting Thuisgekookt hun thuiskok een cijfer van 8,5. Kortom: een thuiskok kan écht het verschil maken voor een buurtgenoot.
Stichting Thuisgekookt kent naast de vrijwillige thuiskoks nog twee soorten vrijwilligers: de Trotse Thuiskoks en de Thuisgekookt Ambassadeurs. Het verschil tussen deze drie groepen vrijwilligers wordt hieronder uitgelegd. Voor alle vrijwilligers die voor Stichting Thuisgekookt aan de slag gaan wordt een VOG aangevraagd en geldt dat ze akkoord gaan met het werken volgens de door Stichting Thuisgekookt de de NVWA opgestelde hygiëne richtlijnen en de omgangsregels.
Soorten vrijwilligers
Vrijwillige thuiskoks
Het grootste deel van de vrijwilligers van Stichting Thuisgekookt maakt op maat gemaakte maaltijden voor één van hun buurtgenoten. We noemen deze vrijwilligers thuiskoks. Een thuiskok is een buurtgenoot die vrijwillig, voor de kostprijs van de ingrediënten (€3- €6), een portie extra kookt voor iemand die daar niet meer toe in staat is. Deze buurtgenoot komt de maaltijd brengen als afhalen niet lukt en maakt met plezier tijd voor een gezellig praatje. Eten is hier dus een middel om contact te leggen met buurtgenoten. Uit ervaring blijkt dat thuiskoks vaak wat extra’s doen voor de maaltijdontvanger: van een lampje indraaien tot de hond uitlaten of gezellig samen eten bij bijzondere gelegenheden. De maaltijdontvanger ontvangt op vaste dag(en) een verse, warme maaltijd waarbij rekening gehouden wordt met smaak- en dieetwensen.
Belangrijk onderdeel van de maaltijd is het persoonlijke contact tussen thuiskok en maaltijdzoeker. Middels persoonlijke en uitgebreide matchmaking worden thuiskoks en maaltijdzoekers binnen een straal van anderhalve kilometer aan elkaar gekoppeld. Door veel aandacht te schenken aan dit proces en te zorgen voor zorgvuldige matches faciliteert Stichting Thuisgekookt langdurige connecties tussen buurtgenoten, waar wederzijds voordeel uit gehaald wordt. Ontmoetingen tussen buurtgenoten leiden vaak tot betekenisvolle relaties die op hun beurt weer tot hechte gemeenschappen en een versterkte sociale cohesie binnen buurten leiden.
Trotse Thuiskoks
Een deel van de vrijwilligers die zich bij Stichting Thuisgekookt aanmeldt kan niet meteen als thuiskok aan de slag omdat er op dat moment geen hulpvraag in hun buurt is. Ook komt voor dat mensen bereid zijn om naast het koken voor een buurtgenoot meer te doen voor de bekendheid van Stichting Thuisgekookt in zijn of haar gemeente. Voor deze mensen biedt Stichting Thuisgekookt nog een vorm van zinvol en plezierig vrijwilligerswerk. Deze zogenaamde Trotse Thuiskoks kunnen op oproepbasis worden ingezet om in hun gemeente de missie, visie en werkwijze van Stichting Thuisgekookt onder een groter publiek kenbaar te maken door het uitdelen van flyers en ophangen van posters, of door aanwezig te zijn op (buurt)evenementen, waarbij ze vaak lekkere hapjes bereiden en uitdelen. Het gaat om ad hoc werkzaamheden, die onregelmatig van aard zijn. Deze Trotse Thuiskoks worden begeleid en aangestuurd door de Community Manager van Stichting Thuisgekookt en, wanneer deze aanwezig is in de gemeente, de Thuisgekookt Ambassadeur.
Thuisgekookt Ambassadeur
Stichting Thuisgekookt kent inmiddels ook een aantal Thuisgekookt Ambassadeurs. Zij zijn het onmisbare verlengstuk van Stichting Thuisgekookt in één van de 29 focusgemeenten, de lokale ‘ogen, oren en extra handen’ van de stichting. Zij zorgen ervoor dat het netwerk en de bekendheid van Stichting Thuisgekookt verstevigd wordt en dat maaltijdzoekers en thuiskoks Stichting Thuisgekookt goed weten te vinden. Ambassadeurs zorgen ervoor dat Stichting Thuisgekookt zichtbaar is op locaties waar zowel maaltijdzoekers als thuiskoks te vinden zijn, geven enthousiaste presentaties over Stichting Thuisgekookt op relevante bijeenkomsten en evenementen, onderhouden samen met de Community Manager van Stichting Thuisgekookt een Trotse Thuiskok-community, kunnen worden benaderd voor interviews in verschillende lokale media, bewaren materialen van Stichting Thuisgekookt en brengen lokale (digitale) buurtgroepen in kaart en plaatsen er oproepjes. Hun inzet is structureel: we rekenen ongeveer twee uur per week op de Thuisgekookt Ambassadeur.
Waardering
Vrijwillige thuiskoks ervaren de voordelen van hun werk voor Stichting Thuisgekookt. Recent onderzoek toont aan dat 71% van de vrijwilligers door Stichting Thuisgekookt in staat gesteld werd mensen buiten hun eigen bubbel te ontmoeten en 92% van de vrijwilligers ervaart een band met de maaltijdzoeker voor wie ze koken die verder gaat dan het brengen van de maaltijd. Die band kan voor de thuiskok verschillende dingen betekenen. Zo kan de thuiskok een luisterend oor bieden, interesses delen met de maaltijdzoeker, een vriendschap opbouwen, andere hulp bieden naast het koken en/of wederzijdse steun vinden.
De thuiskoks halen uit deze ontmoetingen bovendien verschillende positieve resultaten. Ze ervaren gezellig contact in de buurt, krijgen meer begrip voor mensen in een kwetsbare situatie, ervaren saamhorigheid en leren van elkaar. We zien dat het koken voor een maaltijdzoeker in bijna 94% van de gevallen een gevoel van zingeving en voldoening oplevert.
Daarnaast drukt Stichting Thuisgekookt ook regelmatig haar waardering uit. Dit doet de stichting door het organiseren van relevante en gezellige bijeenkomsten, waar bijvoorbeeld workshops worden gegeven, of thuiskoks op andere wijze in het zonnetje worden gezet. De community wordt levendig en actief gehouden door het versturen van digitale nieuwsbrieven, maar ook door middel van papieren bedanktkaartjes of -presentjes als een thuiskok iets extra heeft gedaan of er een bijzondere gebeurtenis heeft plaatsgevonden in het leven van de thuiskok.
Er wordt regelmatig ingecheckt bij de thuiskoks, middels een telefonisch evaluatiemoment, om te zien of alles nog naar wens is en/of dat er extra hulp of begeleiding nodig is.
Trotse Thuiskoks en Thuisgekookt Ambassadeurs krijgen voor hun inzet de maximale vrijwilligersvergoeding (in 2024 is dit €5,50 per uur). Thuiskoks koken vrijwillig en krijgen voor het koken zelf geen vergoeding, maar worden wel gecompenseerd voor de kosten van de ingrediënten die ze gebruiken.
Werving en selectie
Iedereen mag zich aanmelden bij Stichting Thuisgekookt, pas op het moment dat een vrijwilliger echt aan de slag gaat starten we de selectieprocedure. We voeren dan ook uitgebreide wervingscampagnes via Adwords, Meta, Affiliates, maar ook via lokale folders, krantjes of evenementen.
Als iemand daadwerkelijk start (en er dus een aanvraag van een maaltijdzoeker in de buurt is of een opdracht als trotse thuiskok of ambassadeur) wordt er door een van de medewerkers van de stichting een telefonisch kennismakingsgesprek gevoerd met de (kandidaat)vrijwilliger waarbij wordt gevraagd naar de motivatie en waarbij de regels, het hygiëne- en voedselveiligheidsbeleid en de doelstelling van Stichting Thuisgekookt worden toegelicht. Ook wordt er stilgestaan bij de verwachting van beide partijen (maaltijdzoeker en thuiskok) en bij het omgaan met de vertrouwelijkheid, het gedrag en de veiligheid van maaltijdzoekers. De kandidaat dient een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) te kunnen overleggen, dan wel aan te vragen als hij die nog niet heeft. De VOG wordt door Stichting Thuisgekookt vergoed. De kandidaat moet ook de door de stichting vastgestelde gedragscode en omgangsregels accorderen.
De Trotse Thuiskok-vrijwilliger is deels ontstaan doordat kokende of wachtende thuiskoks zelf aangaven iets extra’s te willen doen en deels door actief werven van thuiskoks voor vrijwillige hulp bij een specifiek evenement door de Community Manager. Dit wordt gedaan middels een mailing of telefonisch contact naar thuiskoks die in de buurt van het betreffende evenement wonen om bereidheid en beschikbaarheid te checken.
Aangezien een Trotse Thuiskok ad hoc wordt ingezet, wordt vooraf goed doorgesproken en schriftelijk bevestigd wat de bedoeling is van het evenement en wat er van de Trotse Thuiskok wordt verwacht. Tijdens het evenement is de Community Manager (op afstand) beschikbaar voor eventuele vragen. Achteraf wordt contact opgenomen om de aanwezigheid te evalueren.
De Thuisgekookt Ambassadeurs zetten zich voor een langere periode gemiddeld 2 uur per week in voor Stichting Thuisgekookt. Zij worden geworven binnen de groep Trotse Thuiskoks en middels het uitzetten van vacatures voor deze vrijwillige rol in eigen kanalen en op (lokale) vacature websites. Bij het selecteren van de Ambassadeurs is het volgende profiel van belang:
- Enthousiast, pro-actief, goede communicatieve vaardigheden
- Vindt het leuk om te netwerken en maakt op een positieve manier gebruik van deze contacten
- Heeft een warm hart voor Stichting Thuisgekookt en gelooft dat we het verschil kunnen maken binnen de gemeente van de Ambassadeur.
- Is betrokken bij de buurt en gemeente, wil een bijdrage leveren aan meer cohesie
- Is op de hoogte van of vindt het leuk om zich te verdiepen in ontwikkelingen in de gemeente die relevant zijn voor Stichting Thuisgekookt
- Heeft een bestaand netwerk binnen de gemeente en bekendheid met de structuur van zorg- en welzijnsinstanties is een pre
- Is gemiddeld 2 uur per week beschikbaar, die flexibel in te vullen zijn
Na aanmelding volgt een gesprek waarin motivatie en geschiktheid voor de rol worden besproken. Met deze vrijwilligers wordt naast het overleggen van een VOG ook een vrijwilligerscontract getekend. Deze vrijwilligers krijgen een uitgebreide instructie van één dagdeel op het kantoor van Stichting Thuisgekookt en hebben periodiek contact met de Community Manager over hun werkzaamheden.
Hygiënerichtlijnen en sociale omgangsregels
Bij Stichting Thuisgekookt vinden we het heel belangrijk dat iedereen op een veilige en verantwoorde manier van een vers gekookte maaltijd kan genieten. Het is altijd van groot belang om veilig met voedsel om te gaan, maar als vrijwillige thuiskok voor mensen in een kwetsbare situatie is het extra belangrijk om op de hygiëne en voedselveiligheid te letten. Onze maaltijdzoekers hebben vaak een kwetsbare gezondheid of verminderde weerstand. Daarom vragen we onze thuiskoks nauwkeurig onze hygiënevoorschriften te volgen, zodat degene voor wie zij koken zonder zorgen kunnen genieten van een heerlijke maaltijd. In samenwerking met de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) zijn daarom een aantal aandachtspunten geformuleerd. Deze zijn voor iedereen op de website te lezen en moeten worden geaccordeerd wanneer een thuiskok aan de slag gaat.
Wanneer een vrijwilliger onderdeel uit wil maken van Stichting Thuisgekookt moet met de Algemene Voorwaarden, waarin ook de hygiëne- en sociale omgangsregels worden benoemd, worden ingestemd. Hiermee verklaart de thuiskok dat ze de regels kennen en te allen tijde volgens de regels zullen handelen.
- De (vrijwillige) thuiskok zorgt voor een omgeving en een sfeer waarbinnen de (kwetsbare) maaltijdzoeker zich veilig en gerespecteerd voelt.
- De (vrijwillige) thuiskok gaat zo om met een (kwetsbare) maaltijdzoeker dat zijn/haar waardigheid niet wordt aangetast.
- Voor de vrijwilliger geldt een geheimhoudingsplicht ten aanzien van vertrouwelijke informatie. Op deze geheimhoudingsplicht wordt een uitzondering gemaakt als de vrijwilliger merkt dat de veiligheid van de maaltijdzoeker in het geding komt.
- In principe komt de vrijwilliger de afspraken die gemaakt zijn met de maaltijdzoeker na, tenzij daarvoor een goede reden is. Mocht er vanwege ziekte of andere omstandigheden geen maaltijd geregeld kunnen worden door de vrijwilliger of iemand in zijn of haar omgeving, dan wordt dit zo spoedig mogelijk aan een van de medewerkers van Stichting Thuisgekookt doorgegeven.
- Bij klachten of schending van bovenstaande gedragsregels kan Stichting Thuisgekookt de gedragscode opzeggen met als gevolg dat de vrijwilliger niet meer wordt ingezet als thuiskok.
Bij vermoedens van schending van dit beleid zal de vertrouwenspersoon van Stichting Thuisgekookt een onderzoek instellen om de feiten vast te stellen. Schending van dit integriteitsbeleid kan leiden tot disciplinaire maatregelen, waaronder waarschuwingen, schorsing of beëindiging van de relatie met de organisatie.
Begeleiding
De thuiskoks worden begeleid door de (betaalde) matchmaker. Bij het tot stand komen van de match is er op alle stappen heel intensief contact, zodra de match loopt wordt er minimaal iedere 4 maanden ingecheckt om te kijken hoe het gaat en of Stichting Thuisgekookt nog iets kan betekenen. Als er tussendoor belangrijke dingen zijn, kan door de thuiskok uiteraard altijd worden ingecheckt bij de matchmaker. Ook doen we jaarlijks onderzoek naar de impact van het vrijwilligerswerk. Op basis daarvan maken we regelmatig aanpassingen en houden we ons beleid levendig.
De trotse thuiskoks en ambassadeurs worden begeleid door de (betaalde) community manager. De trotse thuiskok wordt ad hoc benaderd voor activiteiten. Voor en na zo’n activiteit is altijd uitgebreid contact. De ambassadeur heeft minimaal 1x per maand contact met de community manager om te bekijken hoe het gaat en wat er nog beter kan.
Er kunnen verschillende redenen zijn voor een vrijwilliger om te stoppen met het vrijwilligerswerk bij Stichting Thuisgekookt. Het is voor de stichting van belang om te weten wat de reden van vertrek is. Door open te staan voor de inbreng van de vrijwilliger krijgt de stichting inzicht in de ontwikkelingen en kan zij beter inspelen op de behoeften van vrijwilligers. Om deze reden wordt er door de contactpersoon een afrondingsgesprek met de vertrekkende vrijwilligers gevoerd.